Balk ve diger deniz urunleri dusuk yag icerir ve mukemmel bir protein, vitamin ve mineral kaynagdr. Ancak toksin, bakteri ya da virus bulasms deniz urunu toplum saglg acsndan gercek bir sorun yaratmaktadr. KENDINIZI NASIL KORURSUNUZ? Deniz urunu satn alrken asagdaki konulara dikkat edin : Deniz urununu eve donerken son anda satn aln. Taze balk alrken kontrol edin. Balk temiz, gozleri berrak ve parlak, solungaclar parlak krmz ya da pembe, eti sert, derisi elastik ve parlak olmal. Yapskan olmamal. Gorunusu nemli olmal ve agz kahverengi olmamal. Balk soguk olmal ve 'balk gibi' kokmamal. Sectiginiz deniz urunlerinin ayr ayr paketlenmesini isteyin ve en uste ya da soguk urunlerin yanna yerlestirin. Eve gidisiniz bir saatten fazla surecekse, deniz urununu sogutucuda tasyn. Evde dikkat etmeniz gereken konular : Buzdolabnn en soguk yerinde, en az 0 derecede saklayn. Cig balg, kumes hayvanlarn ya da eti tahta ustunde kesmeyin. Plastik malzemenin temizlenmesi ve sterilizasyonu daha kolaydr. Cig balg koydugunuz tabag, iyice ykamadan kullanmayn. Balgn raf omru, turune ve kalitesine gore degisir. Genel kural satn aldktan sonra 1-2 gun icinde tuketilmesidir. Donmus deniz urunu oda scaklgnda degil, buzdolabnda cozulur. Bu mumkun degilse soguk suyun altna koyun. Butun deniz urunlerini oda scaklg yerine buzdolabnda salamura yapn. Artan urunleri 1 saat icinde dondurun ve 2 gun icinde tuketin. DENIZ URUNLERINDE BULUNAN ZARARLI MADDELER: Bakteri: Gdadan kaynaklanan hastalklarn en sk bildirilen nedeni Vibrio bacterium'dur. Genellikle uygun olmayan kosullarda satlan deniz urunleri ya da cig tuketilen kabuklu urunler bu hastalga yol acar. Cogunlukla 1-7 gun suren ishal ve karn agrsna, bazen de olume neden olur. Virusler: Norwalk virusu sulu ishalin de gorulebildigi gastrointestinal hastalk salgnlarna yol acar. Son zamanlardaki salgnlar cig istiridye tuketimi ile iliskili bulunmustur. Virus ayrca, virusun bulastg su, buz, diger kabuklu deniz urunleri ve kisileraras temas yoluyla da yaylr. Hepatit A virusu (HAV) karacigeri enfekte eder ve ates, yorgunluk, mide bulants, karnda rahatszlk hissi, koyu renkli idrar ve 2 aydan uzun surebilen kulucka doneminden sonra ortaya ckan sarlk gibi semptomlara yol acar. HAV genellikle, dsk ve agz yoluyla kisiden kisiye bulasr. Ancak, belirli urunlerde (kabuklu deniz urunu, marul, donmus visne ve donmus cilek), dondurulmadan once meydana gelen bulasma, salgnlara yol acmstr. Dogal toksinler: Bu toksinler, bakarak, koklayarak ya da tadna bakarak fark edilemez ve pisirerek ya da baska bir islemle yok edilemez. Semptomlar mide rahatszlg ve ishalden felce ve olume kadar genis bir yelpazede yer alr. Kimyasal artklar: Metilciva (MeHg), poliklorinlenmis bifeniller (PCB'ler) ve dioksin gibi toksik kimyasal maddeler, suda yasayan hayvanlarda birikir ve bunlar yiyenlerin yasamlarn tehdit eder. KIMLER YUKSEK RISK ALTINDA? Gda zehirlenmesine yatkn olanlar HIV ya da AIDS nedeniyle bagsklg zayflams olanlar Kanser tedavisi uygulananlarla organ nakli yaplanlar Gebe kadnlar ve fetuslar Diyabetliler Kucuk cocuklar