NFT’ler (non-fungible token’lar), bireylerin ve markaların dijital kreasyonlarından kar elde etmeleri için giderek daha popüler bir yol haline geliyor.

Ve nedenini görmek kolaydır.

Bir sanat eseri gibi benzersiz bir dijital varlık yaratırsınız ve ardından sahibi olduğunuzu kanıtlamak için onu simgeleştirirsiniz.

Giderek daha fazla içerik oluşturucu, orijinalliği doğrulamaya ve sahtekarlığı en aza indirmeye yardımcı olmak için NFT’lere yöneliyor. Değiştirilemez belirteçler, meta veri deposunda tercih edilen para birimi haline bile geldi.

Ancak bir NFT satıldığında ne olur? Telif hakkının asıl sahibi kimdir – orijinal yaratıcı mı yoksa yeni sahip mi? Telif hakkı yasaları ve fikri mülkiyet hakları nasıl uygulanır?

NFT’leri anlama

NFT telif haklarındaki tutarsızlıkların ve kafa karışıklığının nerede olduğunu bulmak için, NFT’lerin ne olduğunu anlamak için temel bilgilere geri dönmek yararlı olacaktır.

NFT’ler, mülkiyeti doğrulayan benzersiz tanımlama kodları içeren dijital varlıklardır. Bu dijital varlıklar, sanat, müzik ve fotoğraflardan çizgi romanlar, ticaret kartları ve oyun içi öğeler gibi koleksiyon öğelerine kadar uzanır.

Para birimi ve kripto para birimi gibi misli varlıklar alınıp satılabilir ve takas edilebilirken, her NFT benzersiz bir dijital imza içerir.

Bu, iki NFT’nin birbirine benzemediği ve bu nedenle değiştirilemeyecekleri veya birbirleriyle değiştirilemeyecekleri anlamına gelir. Karşılanabilir ve değiştirilemez arasındaki fark budur.

Kripto para birimi gibi, misli olmayan jetonlar veya NFT’ler, bilgileri hacklemeyi imkansız kılacak şekilde koruyan halka açık bir defter olan blockchain teknolojisinde depolanır.

Her NFT’de bulunan benzersiz tanımlama kodları sayesinde, sahipliğini kanıtlamak için kolayca doğrulanabilir ve doğrulanabilir.

NFT’ler sahiplik teknolojisine sahip olsa da, telif hakkı yasasını çevreleyen bir kafa karışıklığı var.

Telif Hakkı Mevzuatı NFT’lere Nasıl Uygulanır?

Hermès davasına bir göz atalım.

Kasım 2021’de Hermès, sanatçı Mason Rothschild’e (gerçek adı Sonny Estival) en ünlü ve tanınan lüks çantası olan Birkin’den esinlenerek NFT’lerden oluşan bir suni kürk serisi yarattığı için dava açtı.

MetaBirkins olarak adlandırılan hat, doğrudan Hermès ve NFT’ler için kendi planlarıyla rekabet etti. Şirketin açtığı davaya göre bu durum, müşterilerinin kafasını karıştırmış ve markasını sulandırmıştı.

Rothschild’in savunması mı? Çalışmalarının sosyal bir yorum olduğu ve bu nedenle sanatsal ifade özgürlüğü tarafından korunduğu.

Jüri onu satın almadı ve davayı Hermès’in lehine verdi. Kararları, NFT’lerin ticari marka sulandırması ve ihlali dahil olmak üzere telif hakkı yasasını ihlal ettiği yönündeydi. Bunların hepsi 133.000 $’a mal oldu.

Rothschild için pahalı bir ders ve NFT’ler ve telif hakkı yasası için önemli bir yasal emsal.

Bir NFT’nin Fikri Mülkiyetinin Sahibi Kimdir?

Dolce & Gabbana, Tiffany & Co., Gucci ve daha fazlası gibi önemli lüks markalar da dahil olmak üzere birçok markanın misli olmayan tokenlerin potansiyelini keşfetmeye başladığı açıktır.

Bu, yaratıcılığın nerede bittiğini ve telif hakkı korumasının nerede başladığını anlamanın daha önemli hale geldiği anlamına gelir.

Bir NFT satın alırken, sahibine belirli haklar verdiği için, tam bir yaratıcı kontrol bunlardan biri değildir – telif hakkı sahibi bunu sağlamak için nadiren yapılan aktif adımlar atmadığı sürece.

Telif Hakkı Korumasını Anlamak

Telif hakkını devretmeyi veya alıcıya bir lisans vermeyi seçmediğiniz sürece, telif hakkı sahibi olarak çalışmanızı çoğaltma ve sergileme konusunda münhasır hakka sahipsiniz.

Ancak aynı yasalar NFT’ler için de geçerli mi? Bunlar şu anda sorulan sorular.

Değiştirilemez bir belirteç oluşturmak, orijinal çalışmayı herhangi bir şekilde kopyalamak veya çoğaltmak olarak tanımlanıyorsa, telif hakkı yasası uyarınca (en azından ABD’de), yasal olarak bunu yapmasına izin verilmesi gereken tek kişi telif hakkı sahibidir.

Ancak, eserlerin kopyalarını çıkarmak artık internetin var olduğu eskiye göre çok daha kolay ve ucuz. Bugün basit bir sağ tıklama yeterlidir, oysa eskiden kopya oluşturmak gerçekten zaman, para ve çaba gerektiriyordu.

Bu nedenle, telif hakkı yasası eskiden ciddi bir meseleydi ve bugün, neredeyse hiç düşünülmüyor.

NFT Satın Aldığınızda Neye Sahip Olursunuz?

Bu iyi bir soru.

Takas edilemez bir jeton satın almanız, otomatik olarak telif hakkına veya hatta bir lisansa sahip olduğunuz anlamına gelmez. Yaradan yapar.

Bunun nedeni, NFT’ler satın aldığınızda, aslında dijital bir jeton satın almış olmanızdır – bir şeyin sahipliğinin kanıtı. Ve bazı durumlarda, o şeyin yalnızca bir kısmının sahibi olabilirsiniz.

Örneğin The Merge’i ele alalım – 28.983 koleksiyoncu tarafından toplam 91.8 milyon $’a satın alınan 312.686 jetonluk bir NFT çizimi.

Şimdi bu 28.983 koleksiyoncunun her birinin ayrı ayrı yola çıktığını ve aynı sanat eserinin kendi payına düşen kısmını yeniden ürettiğini hayal edin: kabus.

Çeşitli ticari marka, patent ve telif hakkı yasalarının anlaşılması zor olsa da – özellikle bunların NFT’lere nasıl uygulandığı – kurallar basit ve sağduyuya dayalıdır.

Hermès’in yakın zamanda ve güçlü bir şekilde gösterdiği gibi, başkalarının çalışmalarını kopyalamayın ve her zaman kendi çalışmalarınızı güvende tutun.

Lisanslar ve NFT’ler Nasıl Çalışır?

Şu anda, telif hakkı yasaları ve yönergeleri hala sorgulanmakta ve tartışılmaktadır.

Ancak, misli olmayan jetonlar satın almayı düşünüyorsanız veya zaten bir NFT sahibiyseniz, lisanslama söz konusu olduğunda bazı geçici çözümler vardır:

Kişisel Lisans

Telif hakkına kendiniz sahip olmasanız da, size kişisel bir lisans verilirse, NFT’nizi ticari olmayan, kâr amacı gütmeyen amaçlarla kullanabilirsiniz. Bu, resminizi evinizde sergilemeyi veya onu sosyal medya profil resminiz olarak kullanmayı içerebilir.

Ancak, NFT’nizi hiçbir şekilde ticari kazanç için kullanamayacağınızı unutmayın.

Ticari Haklar

Burada, yaratıcı tarafından size verilen NFT’niz üzerinde bazı ticari haklara sahip olacaksınız. Orijinal çalışmanın telif haklarına ve fikri mülkiyet haklarına sahip olmaya devam edeceklerini unutmamak önemlidir.

Size devredilen belirli haklara bağlı olarak baskılar satabilir, ürünler oluşturabilir ve hatta bir TV programı oluşturabilirsiniz.

Örneğin, Bored Ape Yacht Club örneğinde, gemi sahipleri NFT sanatlarını sınırsız ticari kullanım hakkına sahiptir. (Bununla birlikte, telif hakkı kaydı hakkında devam eden bir karışıklık var gibi görünüyor, bunu başka bir zamana bırakacağız.)

Kişisel ve ticari lisansların yanı sıra, bir NFT alıcısının asıl yaratıcıya telif ücreti ödemek zorunda olduğu başka yapılar da vardır. Yani NFT her satıldığında sahibine pasif bir gelir sağlıyor.

Örneğin William Shatner, WAX Blockchain’de sadece 9 dakikada 125.000 dijital fotoğraf sattı ve şimdi ticaretinden ikincil bir gelir elde ediyor.

Yelpazenin diğer ucunda, telifsiz bir lisans, içerik oluşturucuya telif ücreti ödeme ihtiyacını ortadan kaldırabilir. Ve diğer alternatif lisans yapıları, sahiplerine belirli izinler verebilir veya reddedebilir.

Bu nedenle, telif hakkı yasalarının katı yönergeleri olabilirken, lisanslar belirli yaratıcı özgürlüklerin verilmesine yardımcı olabilir.

NFT’ler ve Fikri Mülkiyet Hakları İçin Öncelik Belirleyen Markalar

Daha önce tartıştığımız gibi, Hermès davası, misli olmayan tokenlerin yetkisiz satışı konusunda lüks markalar için önemli bir yasal emsal teşkil ediyor. Ve şimdi her zamankinden daha alakalı.

Gucci, Louis Vuitton, Burberry ve daha fazlası gibi büyük markalar, NFT pazarlarıyla ortaklık kurarak ve dijital koleksiyonlar oluşturarak NFT alanına girmeye başlıyor. Ve neden olmasınlar?

NFT’ler, sınırlı sayıda üretilen ürünleri doğrulamalarına, ürünlerinin yaşam döngüsünü uzatmalarına ve daha sürdürülebilir iş modelleri oluşturmalarına olanak tanır.

O halde markaların, NFT’lerin sektörü dönüştürme ve büyüme ve yenilik için yeni fırsatlar yaratma potansiyeli konusunda iyimser olması şaşırtıcı değil.

Bu, NFT Oluşturan Herkes İçin Ne Anlama Geliyor?

NFT’ler pazarı değiştirme ve yeni fırsatları mümkün kılma potansiyeline sahip olsa da, bir marka veya içerik oluşturucu olarak yine de fikri mülkiyet haklarınızı bilmeniz gerekir.

Ayrıca NFT’ler hakkında bilgi sahibi olmanız ve bir tane satın alıyor olmanızın temel IP’ye sahip olduğunuz anlamına gelmediğini anlamanız gerekir.

Tabii orijinal yaratıcı siz değilseniz.

Bunun yerine, misli olmayan belirteçler, belirli bir dayanak varlığın sahipliğini veya haklarını temsil eder. Bu da yaratıcıların başkalarının IP haklarını ihlal etmekten kaçınmaları gerektiği anlamına gelir.

Aynı zamanda kendi IP’lerini korumak için önlemler almaları gerekir.

Aksi takdirde, birinin bir NFT sanat eserinin telif hakkını satın almasını ve ardından alıcıyı aynı resmi profil fotoğrafı yaptığı için dava etmesini ne engelleyebilir?

Veya NFT’ler oluşturmak için diğer işleri kopyalamak ve ardından alıcının işin haklarına sahip olmasını sağlamak mı? Tüm bunlar, telif hakkı ihlali satırlarını bulanıklaştırırken.

Halihazırda yürürlükte olan telif hakkı mevzuatıyla hızlı ve gevşek oynamadan gezinmek için çok fazla gri alan var.

Bu nedenle, NFT telif hakkı koşulları hala tanımlanırken, dikkatli olun.

Telif hakkıyla korunan çalışmanızı bir yaratıcı veya marka olarak koruyun.

İmkanınız varsa, yeniden satış telif ücreti talep edin.

Uygun lisanslama olmadan NFT’lerinizi ticari kazanç için kullanmayın.

Ve asla Hermès’e karşı gelme.

Daha fazla kaynak:

Öne Çıkan Görsel: Crazy_Dark_Queen/Shutterstock