Afganistan Yönetim Şekli Nedir ?

Bengu

New member
Afganistan Yönetim Şekli: Bir Bakış

Afganistan, karmaşık ve çeşitli tarihi, etnik ve siyasi dinamiklere sahip bir ülkedir. Ülkenin yönetim şekli, yıllar içinde değişiklik göstermiş ve çeşitli dönemlerde monarşi, cumhuriyet ve diktatörlük gibi farklı sistemler deneyimlemiştir. Günümüzde Afganistan, anayasal bir cumhuriyet olarak yönetilmektedir. Bu makalede, Afganistan'ın yönetim şeklini ve tarihçesini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Afganistan'ın Yönetim Tarihi: Kuruluş ve Monarşi Dönemi

Afganistan'ın yönetim tarihine bakıldığında, ülkenin kökenlerinin oldukça eski olduğu görülmektedir. İlk olarak M.Ö. 4. yüzyılda Pers İmparatorluğu'nun bir parçası olarak ortaya çıkan Afganistan, tarih boyunca çeşitli krallıklar ve imparatorluklar tarafından yönetilmiştir. Ancak modern Afganistan devletinin temelleri 18. yüzyılda Ahmed Şah Dürrani tarafından atılmıştır. Ahmed Şah Dürrani'nin kurduğu Dürrani İmparatorluğu, Afganistan'ı bir araya getirerek ülkenin ilk monarşik dönemini başlatmıştır.

Dürrani Hanedanı'nın yönetimi altında Afganistan, birkaç yüzyıl boyunca monarşiyle idare edilmiştir. Bu dönemde ülke, çeşitli iç ve dış zorluklarla karşı karşıya kalmış, ancak monarşinin temel yapısı genellikle korunmuştur. Monarşi dönemi boyunca Afganistan, geleneksel olarak kabile liderleri ve klan reisleri tarafından yönetilen bir toplum yapısına sahipti. Bu yapı, ülkenin siyasi ve toplumsal dokusunu derinlemesine etkilemiştir.

Afganistan'da Cumhuriyet Dönemi

Afganistan, monarşi döneminin ardından 20. yüzyılın ortalarında cumhuriyetçi bir yönetim biçimine geçiş yapmıştır. 1973 yılında Kral Muhammed Zahir Şah'ın yeğeni olan Prens Daud Han'ın bir darbeyle iktidarı ele geçirmesiyle Afganistan'da monarşi sona ermiş ve ülke cumhuriyet ilan edilmiştir. Ancak bu dönem, istikrarsızlık ve siyasi karmaşa ile karakterizedir.

Prens Daud Han'ın iktidarı ele geçirmesinin ardından Afganistan, çeşitli siyasi ve ideolojik güçler arasındaki çekişmeye sahne olmuştur. 1978'de Afganistan'da gerçekleşen Saur Devrimi, Marksist-Leninist ideolojiye dayalı bir rejimin iktidara gelmesine neden olmuştur. Bu dönemde Afganistan, Sovyetler Birliği'nin etkisi altına girmiş ve ülke Sovyet-Afgan Savaşı'na sürüklenmiştir.

Afganistan'da Diktatörlük Dönemi

Sovyet-Afgan Savaşı'nın ardından Afganistan, 1992 yılında cumhuriyetçi bir yönetim biçimine geri dönmüştür. Ancak bu dönemde ülkede istikrarsızlık ve çatışma devam etmiş, çeşitli etnik ve siyasi gruplar arasında çatışmalar yaşanmıştır. 1996 yılında Taliban adlı dini ve siyasi bir hareket, ülkenin büyük bir kısmını ele geçirerek Afganistan'ı bir diktatörlük rejimi altında yönetmeye başlamıştır.

Taliban diktatörlüğü döneminde Afganistan, sıkı İslam yasalarına dayalı bir yönetim anlayışıyla idare edilmiş, kadın hakları kısıtlanmış ve uluslararası toplumla ilişkilerde büyük izolasyon yaşanmıştır. Bu dönemde ülke, terörizmle ilişkilendirilen El Kaide gibi örgütlerin sığınaklarından biri haline gelmiştir. Taliban diktatörlüğü, ABD önderliğindeki uluslararası müdahaleler sonucunda 2001 yılında devrildi.

Günümüzde Afganistan: Anayasal Cumhuriyet

2001'den bu yana Afganistan, anayasal bir cumhuriyet olarak yönetilmektedir. Ülkede demokratik seçimler düzenlenmekte, ancak siyasi istikrarsızlık, güvenlik sorunları ve yolsuzluk gibi sorunlar devam etmektedir. Afganistan, hem iç hem de dış müdahalelerin etkisi altında kalmaya devam etmektedir.

Günümüzde Afganistan, başkanlık sistemine dayalı bir yönetim biçimine sahiptir. Ülke, yasama, yürütme ve yargı organları arasında ayrım yapılmıştır. Cumhurbaşkanı, devletin başı ve hükümetin başkanı olarak görev yapmaktadır. Parlamento ise yasama yetkisini temsil etmektedir. Ancak güvenlik sorunları, etnik çatışmalar ve yolsuzluklar, ülkenin demokratikleşme sü