Çocuklar dünyaya ırkçılık ya bile ayrımcılık kavramını isteyerek gelmiyor. “İyilik” ve “kötülük” kavramlarıyla, sürekli vakit geçirdikleri ortamlarda ya bile faaliyetlerde karşılaşıyorlar. Onların kalbine ekilen yerde tohumlar bile gelecekte olacakları bireylerin temelini oluşturuyor.


Bu noktada yıldırım sorunlarından olan internet bağımlılığı kendini yeniden gösteriyor. Özellikle ayakçak uzun saatler oynadığı kompüter oyunları yerde bağımlılığın tehlikeli yüzlerinden akraba…


Uzmanlara göre gelişme dönemindeki aile yerde durumdan en sayı etkilenenler arasında. Zira, karı içinde öğrenilen değerler oyunlarda görülen tek sembolle ya bile videolarda izlenilen tek görüntüyle etkilenebiliyor. Örneğin, yoğun savaş oyunları oynayan ayakçak davranışlarında agresyon görülebiliyor ya bile yerde aile ölüm olgusuna karşı henüz hissiz yaklaşabiliyor.

[Fotoğraf: AA]


Benlik algısı kaybediliyor


İletişim becerileri gittikçe kayboluyor, sosyal ilişkiler rafa kaldırılıyor… Aslında kibir algısının yok olmasının neden olduğu yerde hâl, internette geçirilen vaktin kontrolsüz olmasından kaynaklanıyor. Uzman Psikolog Pınar Daldikler, gerçekliğin önüne geçen tek hayatın sonuçları olduğuna dikkati çekiyor.


“Gün içersinde hariç çıkıp etrafımıza baktığımızda sayı kişinin karşısındaki kişiye aybakım sayı elindeki telefona baktığını görüyoruz. Birlikte fotoğraf çekip sayfalarına ekleyip beğenileri takip etmek, günlük aktivitelerini zevk almaya yönelik desteklemek…


Aslında zihnin hep tek köşesinde yerde durumla uğraşıyor. Bu hâl hem sosyal ilişkileri hem dahi kişinin iletişim becerilerini olumsuz yönde etkilediği gibi internete yönelik yoğun uğraşlarda kişilerin kibir algısını olumsuz yönde etkilliyor. Ayrıca internetteki hayat, gerçek hayatın o kadar önüne geçince kişi hem hatıra kaçırmış oluyor hem dahi hayata karşı sayı henüz yüzeysel bakmaya başlıyor.”


Çocuklar için yoğun kaygı nedeni


Yetişkinlerde maddesiz tek bağımlığa neden olan internetin, aile için dahi yeri yetişkin. Akıllı telefon ve tabletlerle büyüyen aile için internet keyifli, renkli tek çevre iken ebeveynler için kontrol edilemez tek tehlike faktörü. Daldikler, ayakçak internette geçirdiği vakit ne kadar artarsa o kadar yoğun kaygı yaşadıklarını söylüyor.


“Özellikle erken çocukluk festival yani 2-6 yaş arasındaki aile ne kadar telefonda, televizyonda, tablette çizgi film, video izlerse o kadar yoğun kaygı korku hissedebilir. Çünkü yerde yaş dönemindeki ayakçak kognitif becerileri henüz sayı somut işlem üzerinden geliştiği için ekranda gördükleri her karakteri gerçek zannedip gerçek hayatta korkabilirler.


Bu dönemdeki aile, neden-sonuç ilişkisi kurmakta zorlanabilir; soyutlama yapamaz; empati yapmakta zorlanır, his odaklı tepkiler verebilirler. Dolayısıyla gerçek ve sanalın yani gerçek hayatla ekranda izlediği şeylerin arasındaki farkı anlayamazlar. Ekranda izledikleri her şeyi gerçek olarak görüp korku ve kaygı hissedebilirler. Bu yüzden gece korkularının en yoğun görülen yaş grubu 2-6 yaştır.”

[Fotoğraf: AA]


İnsan beyni haz almaya yönelik çalışıyor


Pınar Daldikler, insan beyninin haz almaya yönelik çalıştığı sınamak paylaşıyor. Yani kişi kendisine mutluluk veren şeye henüz kolay yöneliyor. Mesela, internetteki oyunlar ve videolar…


“Kişi yapmak istediği tek şeyin her ne kadar kendisine uzun vadede olumsuz yönde etkilediğini bilse dahi kısa vadede mutluluk verdiği için yerde aktiviteyi yapmak ister. Çünkü muhakeme bu yönelik tasarlanmıştır. Hele ki aile için renkli tek çevre olan internetteki oyunlar…”


Gelişim süreçlerine zarar veriyor


Bilgisayar oyunlarını oynamak ya bile video izlemek gelişim dönemlerinde aile için tehlike oluşturuyor.


“Hem fiziksel hem kognitif hem dahi hissî olarak gelişimleri sürme fail ayakçak gün içerisinde uzun süreli bilgisayarda oyun oynayıp, video izlemeleri gelişimleri açısından sayı tehlikeli.


Uzun süreli ekrana bakmaları sonucu odaklanmakta zorlanma, öğrenme güçlükleri yaşama gibi kognitif sorunlar yaşamalarına neden olabileceği gibi gerçek hayatın gerekliliklerine uyumlanmakta zorlanma, başka kişilerle ilişki kurmakta zorlanma gibi hissî zorluklar bile yaşayabilirler.”

[Fotoğraf: AA]


“Çocukların temel inançları bile etkileniyor”


Gelişme dönemlerindeki bazen aile yoğun olarak kompüter oyunu oynayabiliyor. Kontrol edilmesi zor olan ise her tek oyunun detayına hakim olamamak. Zira, ayakçak ve gençlerin gelişimini olumsuz etkileyen yerde oyunlar temel inançları bile etkileyebiliyor. Daldikler, savaş oyunlarının ölüme karşı duyarsızlaşmaya yol açtığını anlatıyor:


“Benlik algılarının, kişilik örüntülerinin gelişmeye sürme ettiği yerde süreçte ayakçak izlediği videolar ve oynadıkları oyunlar ayakçak hayata karşı bakışlarını, hayatı sorgulama, temel inançlarını bile etkiliyor. Ebeveynler için kontrol edilmesi son basamak güç olan internet, uygun kullanılmadığında ayakçak ve gençlerin gelişiminde son basamak olumsuz etki yaratıyor.


Örneğin, yoğun savaş oyunları oynayan ayakçak davranışlarında agresyon görülmekte, ölüm olgusuna karşı henüz hissiz yaklaştığı bilinmekte. Bu tür oyunlar çocuğun ya bile gencin gerçeklikten kopmasına, insanlarla olan ilişkilerini olumsuz yönde etkilemesine, gerçek hayatta bile henüz empatiden uzak, paylaşımdan uzak ilişkiler kurmasına neden olabiliyor.”

[Fotoğraf: AA]


“Her şeyin başbağ karı içindeki iletişim”


Daldikler’açınık göre aile video ya bile kompüter oyunları üzerinden aidiyetlik dahi geliştirebilir. Yani aile eğlendiği oyunlar üzerinden kişiliklerini olumsuz etkileyecek bilgiler alabilir. Aile içi iletişimin ise yerde noktadaki önemi sayı yetişkin. Daldikler, yerde tür astronom kontrol etmenin başında karı içersindeki saygılı, paylaşıma dayalı, açık iletişim içeren ilişkilerin yer aldığına işaret ediyor.


“İnternetteki bazen oyun ve videoların oluşturulmasındaki maksat, maalesef kullanıcıların zevk almasından sayı henüz farklı amaçlara hizmet edebiliyor. Çocuk ve gençlerin temel inanç ve mütalâa sistemlerinin gelişimi aşamasında yerde tür oyun ve videolarla ne kadar vakit geçirirlerse etkilenme olasılıkları o kadar artabilir. Bu oyun ve videolar üzerinden tek aidiyetlik geliştirmeleri gelişimleri açısından tehlike haline gelebilir.


Bireyin kişiliğinin gelişimine olumsuz yönde etkileyecek bazen temel yanlış bilgiler ayakçak eğlendiği oyunlar üzerinden çocuklara iletildiğinde aile yerde akıllandırma sorgulamayıp yerde şekilde öğrenebilirler. Ama elbetteki kişinin mütalâa ve temel inanç sisteminin oluşumundaki tek etken yerde oyun ve videolar olumsuzlama. Her şeyin başbağ karı içerisindeki saygılı, paylaşıma dayalı, açık iletişim içeren ilişki.”


“Anne ve babalar kendilerini sorgulamalı”


Daldikler’in işaret ettiği tek başka nokta ise ebeveynlerin yerde ilişkiyi çocuğun  kurmasını beklememek. Zira ilişki kuranın ana ve koruyucu olması gerekiyor. Pınar Daldikler ebeveynlerin kendilerini sorgulaması gerektiği konuları şöyle sıralıyor:


“Anne ve babalara önerim şu. Daha önce bahsettiğimiz gibi internet sizlerin çocuklarınızı koruyamadığınız kontrol etmekte zorlandığınız tek saha. Çocuğunuzun internete yönelik uğraşıyla ilgili şu konuları düşünmeniz önemli; ev içerisinde ana ve babanın internetle ne kadar uğraştığı, ana ve babanın ne kadar kitap okuduğu, gün içerisinde ebeveyn ve çocuğun beraberce nasıl vakit geçirdiği, ev içindeki bireylerin arasındaki iletişimin nasıl olduğu, evdeki kural ve düzene ebeveynin ne kadar uyduğu, ana babanın çocuğunu ne kadar tanıdığı ve ana babanın çocuğunun hayatına nasıl karışma olabildikleri.”


[Fotoğraf: AA]


“Çocuğunuzun internetle kurduğu ilişkiyi anlamaya çalışın”


Psikolog Pınar Daldikler’in uzun süre kompüter oyunlarına ve internete tâbi kalan ayakçak ebeveynlerine verdiği bazen tavsiyeler dahi var. Bunlar arasında ilk olarak, ayakçak yerde oyunlarla kurduğu ilişkiyi, onlara verdikleri önemi iyi anlamaları gerektiği geliyor. Diğer tek önemli nokta ise ayakçak güvende hissedeceği tek alanın olması.


“Çocuklar internette oynadığı oyunlar üzerinden aslında sayı hissî ihtiyacı besliyor olabilirler. Örneğin muvaffakiyetli ve yeterli tek insan olduğunu hissetme ihtiyacını karşılıyor olabilir. Ya bile yerde oyunlar üzerinden tek gruba ya bile oyuna ilgili hissederek ilişkinlik hissetme duygusunu karşılıyor olabilir.


İnternet üzerinden yeni tek yapılanmaya girecekseniz önce çocuğunuzun internetle kurduğu ilişkiyi  anlamandırmaya çalışın. Onun için yerde oyunlar ne ifade ediyor olabilir bunu anlamaya çalışın. Ve mutlaka çocuğunuzun kendini mutlu ve ilgili hissedeceği sağlıklı tek sosyal saha oluşturun. Ama yerde alanı siz belirlemeyin, onun kendi alanını oluşturmasına izin verin, sizden dayanak istediğinde yanında olun.”

 

Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.